رمضان کریم

مکتب فکری فراشناخت :

استدلال این گروه بر این است که هر اندازه شناخت فراگیرنده از توانمندیها و توانائیهای خود بیشتر باشد، میزان انتقال یادگیری در او بالا خواهد رفت.

تاکید این گروه و پیروان آنها بر مواردی چون:

1-فراشناخت،  شناخت هر فرد از خود است.

2-فرا شناخت،  توانایی ما به تشخیص دانسته ها و ندانسته های خویش است که در قشر مغز صورت می گیرد. اگر بتوانید از وجود گفتگوی درونی در ذهن خود آگاه شوید و اگر بتوانید فرایند های تصمیم گیری و حل مسئله را بشناسید فراشناخت را تجربه کرده اید.( طبق نظریه آرتور.ل.کوستا )

3-فراشناخت ، دانش فرد درباره جریانها یا فرایند های شناختی خود است و در برگیرنده  عملیاتی کردن ، منظم کردن ، و هماهنگ کردن مجموعه این فرایندهاست. فراشناخت به معنای شناسایی خود بعنوان یک موجود متفکر است. آگاهی فراشناختی نقش بارز و مهمی در برقراری گزینشی و حل مسئله، کنترل خود، خود آموزی و تغییر رفتار دارد.( طبق نظریه جان فلاول)

4-فراشناخت، دانش و کنترل شناخت هر فرد است.( طبق نظریه براون و همکارانش)

5-فراشناخت، انواع آگاهی در باره شناختها یا فرایند اجرایی تصمیم گیری است که فراگیرنده هم باید عملیات شناختی را انجام دهد وهم پیشرفت آن را ملاحظه کند.( طبق نظریه مایخن بام و همکارانش)

6-در یادگیری نه فقط یاد دادن بلکه نحوه بهره گیری از راهبرد های شناختی نیز حائز اهمیت است.(بنا بر نظریه مولی و همکارانش)

مهارتهای فرا شناختی از طریق تدارک شرایطی تسهیل می گردد که تعاملات اجتماعی در آنها به حد کمال رسیده است. پدید آوردن تعامل نتیجه برقراری یک سلسله روابط متقابل می باشد.

توصیه های نظریه پردازان مکتب فکری فرا شناخت:

1-روش تدریس بر پایه ارتباطات متقابل بین فراگیران و معلم ، و فراگیر با فراگیر استوار است.

2-روش تدریس  به منظور تقویت پرورش مهارتهای فرایندی متقابل یا دو سویه می باشد.

3-راهبرد هایی چون ؛ سئوال کردن، خلاصه کردن، شفاف سازی یا تشریح تفصیلی، در نظر گرفتن شرح و بسط پیش بینی در یک گفتگو یا ارتباط متقابل بین فراگیرنده و معلم اهمیت دارد.

4-پی بردن معلم و فراگیر به ارتباط متقابل در مورد موضوعی خاص و باز خورد دادن ازمجموعه فعالیتهای خود.

5-آماده سازی الگوهای پویا و راهبردهایی برای بازنگری و بهینه سازی درک مطلب توسط معلم و فراگیرنده.

6-فراگیران باید بیشتر آموزشها یا کارهای محوله را با سئوال در باره چرایی و چگونگی انجام آن پی گیری کنند.باید در باره راهبرد های یادگیری خود اندیشه کنند. به ارزشیابی میزان اثربخشی کارکردهایشان بپردازند.باید در باره انچه انجام می دهند نظر دهندو بتوانند به تشریح راهبرد های خود برای حل مسئله بپردازند. آنان باید برای حل مسئله اشتیاق نشان دهند تا افرادی دارای تفکر انتقادی و انعطاف پذیر باشند و بتوانند بطور آگاهانه مهارتهای ذهنی خود را برای حل مسئله بکار گیرند . این امر نشانه رشد یافتن بهینه مهارتهای فراشناختی می باشد.این افراد می توانند بصورت موثر منابع هوشی و ذهنی خود را هدایت کنند.منابع هوشی شامل مهارتهای ادراکی حرکتی بصری، زبان، باورها، دانش ویژه محتوای خاص  وفرایند های ذهنی و راهبردهای هدفدار برای دستیابی به بازده مطلوب می باشد.

7-اگر بخواهیم رفتار هوشمنداته را مانند یک بازده آموزش مهم پرورش دهیم باید راهبردهای پرورش مهارتهای فراشناختی در روش های تدریس مورد توجه قرار گیرد و در معلم نسبت به پرورش مهارتهای فراشناختی نگرش مثبت ایجاد گردد.

8-آموزش مستقیم فراشناخت سودمند و مفید نخواهد بود. فرضا"زمانی که مهارت حل مسئله بطور مستقیم به فراگیران ارائه می شود نسبت به زمانی که فراگیران با حمایت معلم ، خود به آن دست می یابند از کارایی کمتری برخوردار است.

9-عمده ترین جزء فراشناخت طرح ریزی یک نقشه و حفظ آن برای مدت مدید است. برنامه ریزی و طرح یک راهبرد قبل از مبادرت به کاری ما را در حفظ پی گیری یک سلسله گامهای منظم رفتاری برای به نتیجه رساندن کار خاص کمک می کند. فرضا" معلم روزانه راهبردهایی را برای تدریس آماده می کند و در طول آموزش آن را در ذهن خود حفظ کرده و بکار می گیرد و پس از تدریس به تعیین تکلیف پرداخته و میزان اثربخشی کار خود را ارزشیابی می کند.

مهارتهای خود بازنگری به منظور کارکردهای موفقیت آمیز در زمینه تکالیف هوشی :

1--حفظ جایگاه خود برای انجام دادن یک سلسله عملیات ادامه دا ر

2-تشخیص آنکه یک هدف جزئی قابل دسترس است.

3-تشخیص اشتباهات و جبران آنها از طریق بازآزمایی اطلاعات درست پیشین

در واقع خود بازنگری در بر گیرنده گونه ای از آینده نگری و گذ شته نگری است.

آینده نگری در بر گیرنده مواردی به ترتیب زیر است؛

        1-یادگیری ساخت یک سلسله عملیات 

        2-تشخیص بخش هایی که احتمال لغزش وخطا در آنها وجود دارد.

        3-انتخاب راهبرد ی که از احتمال خطر می کاهد و پیشگیری ساده ای را تدارک می بیند.

        4-تعیین انواع بازخورد که در نقاط متعدد بدست می آید و ارزشیابی از میزان سودمندی انواع آن

گذشته نگری نیز موارد متعددی را در بر می گیرد؛

        1-تشخیص یا پیش بینی اشتباهاتی که پیشتر اتفاق افتاده است.

         2-در نظر داشتن آنچه اتفاق افتاده و ممکن است اتفاق بیفتد.

         3-سنجش میزان استدلال پذیری بازده یک کارکرد.

نمونه ای از گذشته نگری مانند تکالیف ویژه خواندن که هر گاه متنی خوانده می شود ذهن از موضوع اصلی منحرف می گردد. بعبارتی دیگر هنگام خواندن کلمات را می بینیم ولی هیچ دریافت نمی کنیم و بطور اتفاقی به خود می آییم که تمرکز نداریم و از متن دور شده ایم .

نمونه ای از آینده نگری مانند برای یافتن معنی به متن بر می گردیم و فکر پیشین خود را با مکان مورد نظر پیوند داده و بدون آنکه فاصله ذهنی احساس شود ، متن را با وحدت  فکری می خوانیم .

این آگاهی و هوشیاری درونی و راهبرد ترمیم دهنده عناصری از مهارتهای فراشناختی هستند.